Περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από κατάθλιψη. Σημάδι των καιρών θα λέγαμε, αφού στις σύγχρονες κοινωνίες που ζούμε βρισκόμαστε σε διαρκή εγρήγορση, αφιερώνουμε υπερβολικό χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ παράλληλα διαμαρτυρόμαστε για τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας που δεν μας αφήνουν να ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο, να ζήσουμε τη στιγμή και να χαλαρώσουμε, έστω και για λίγο.
Όλη αυτή η ένταση επηρεάζει σημαντικά την ψυχική μας υγεία και, όπως είναι αναμενόμενο, ο αντίκτυπος σε παιδιά, εφήβους και νέους είναι πολύ μεγαλύτερος.
Κι εδώ ακριβώς, στον αντίποδα αυτού του αδιάκοπου κυνηγητού, βρίσκεται η ενσυνειδητότητα (αγγλικά: mindfulness). Η ενσυνειδητότητα «είναι η ικανότητά μας να επικεντρωνόμαστε με επίγνωση σε αυτό που κάνουμε, σκεφτόμαστε ή αισθανόμαστε κάθε στιγμή», ή με απλά λόγια η απόλυτη εστίασή μας στο παρόν.
Αν και ως πρακτική δεν είναι νέα, γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στον σύγχρονο κόσμο. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, ενώ η διδασκαλία τεχνικών εξάσκησης στην ενσυνειδητότητα μέσω του διαλογισμού στα παιδιά έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ευεργετική.
Οι γονείς και τα βρέφη μπορούν να εξασκηθούν με απλές τεχνικές ενσυνειδητότητας, όπως η οπτική επαφή και το χαμόγελο. Τα παιδιά και οι έφηβοι, ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκονται, μπορούν να χρησιμοποιούν ασκήσεις αναπνοής και διαλογισμού, εισάγοντάς τις σταθερά στο καθημερινό τους πρόγραμμα. Το κλειδί είναι οι γονείς να παρουσιάσουν την ενσυνειδητότητα ως μια ευεργετική καθημερινή συνήθεια και όχι ως ένα έκτακτο μέτρο μόνο για τις περιόδους αυξημένου άγχους.
Οι τεχνικές άσκησης ενσυνειδητότητας μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν καλύτερα τα συναισθήματά τους, να μειώσουν τις ξαφνικές και αδικαιολόγητες εκρήξεις θυμού, να ελαχιστοποιήσουν το άγχος τους, να είναι χαρούμενα και να μπορέσουν πραγματικά να συγκεντρωθούν. Τα παιδιά και οι έφηβοι σήμερα αναγκάζονται να τα βγάζουν πέρα με τόσο πολλές υποχρεώσεις, όχι μόνο στο σχολείο, αλλά και στην προσωπική τους ζωή.
Για αυτόν τον λόγο, ακολουθήστε τις στρατηγικές που προτείνουμε, για να τα βοηθήσετε να διατηρήσουν την ισορροπία τους.
Γίνετε πρότυπο ενσυνειδητότητας
Εσείς είστε πρότυπο ενσυνειδητότητας; Προσπαθήστε να δείχνετε ότι είστε παρόντες και ήρεμοι. Εστιάστε την προσοχή σας στα παιδιά σας και βεβαιωθείτε ότι τους δίνετε την αμέριστη προσοχή σας.
Η καλύτερη μέθοδος για να διδάξετε οτιδήποτε τα παιδιά σας είναι να γίνετε εσείς το φωτεινό παράδειγμα: δείξτε τους πώς μπορούν να καλλιεργήσουν την ενσυνειδητότητα, χωρίς να τους λέτε απλώς τι να κάνουν.
Κάντε διαλογισμό ενσυνειδητότητας
Στην αρχή, τα μικρότερα παιδιά ίσως να αισθάνονται αμήχανα με τον διαλογισμό. Αλλά αν τον μετατρέψετε σε μια διασκεδαστική δραστηριότητα, ίσως καταφέρετε να κρατήσετε το ενδιαφέρον τους ζωντανό.
Δείξτε συνέπεια κάνοντας τα λόγια σας πράξεις. Διδάξτε στα παιδιά σας μια υγιή καθημερινή συνήθεια, για να μπορούν να αποβάλλουν το άγχος: αγκαλιάστε τα όσο διαρκούν 3 αναπνοές, μετρήστε τις αναπνοές σας, παρατηρήστε προσεκτικά το περιβάλλον σας ή αφουγκραστείτε κάθε ήχο παραμένοντας απόλυτα σιωπηλοί. Όταν υπάρχει εκνευρισμός, αντιμετωπίστε τον με την τεχνική «S.T.O.P.»:
- Stop – Σταματήστε. Ό,τι κι αν κάνετε, σταματήστε το για λίγα λεπτά.
- Take a breath – Αναπνεύστε. Νιώστε την αναπνοή σας και αφήστε την να σας επαναφέρει στο παρόν.
- Observe – Παρατηρήστε. Αποδεχτείτε ό,τι έχει συμβεί, είτε καλό είτε κακό, μέσα σας ή έξω από εσάς. Απλώς αντιληφθείτε το.
- Proceed – Συνεχίστε. Έχοντας καταφέρει να συντονιστείτε με το παρόν, συνεχίστε οτιδήποτε κάνατε προηγουμένως.
Οι εφαρμογές διαλογισμού σας βοηθούν με πολύ ωραίο τρόπο να ηρεμήσετε, ακόμη κι αν στο σπιτικό σας επικρατεί το απόλυτο χάος. Υπάρχουν συνεδρίες που μπορεί να διαρκούν μερικά μόνο λεπτά. Επομένως, μπορείτε να κάνετε διαλογισμό καθημερινά και να τον αξιοποιήσετε ως κοινή δραστηριότητα για όλη την οικογένεια πριν από τον ύπνο. Είναι μια καλή ευκαιρία να έρθετε πιο κοντά και να χαλαρώσετε όλοι.
Δοκιμάστε εφαρμογές ενσυνειδητότητας
Υπάρχουν διάφορες χρήσιμες εφαρμογές ενσυνειδητότητας, όπως το Waking Up, που περιλαμβάνει δωρεάν συνεδρίες διαλογισμού με καθοδήγηση και μαθήματα, ή η φιλική για τα παιδιά εφαρμογή WorryTree. Αυτή η εφαρμογή μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά και τους εφήβους να συνδεθούν με το παρόν και να εξασκηθούν στην ενσυνειδητότητα, περιορίζοντας τις σκέψεις που προκαλούν άγχος και προάγοντας την αρμονία.
Το κλειδί βρίσκεται στην επικοινωνία: μιλήστε ελεύθερα
Είναι πολύ σημαντικό να διατηρείτε μια ανοιχτή επικοινωνία με το παιδί σας. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας γνωρίζουν ότι μπορούν να σας μιλήσουν για οτιδήποτε, οποιαδήποτε συναισθήματα, θετικά ή αρνητικά, και βοηθήστε τα να καταλάβουν τι αισθάνονται και τι σκέφτονται. Εάν μάθουν να αντιλαμβάνονται και να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, θα μπορούν να επιλέγουν τις αντιδράσεις τους με σύνεση.
Περάστε χρόνο στη φύση
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η επαφή με τη φύση έχει τεράστια οφέλη για τη γενικότερη υγεία μας και μπορεί να μειώσει την κατάθλιψη, το στρες και το άγχος.
Πηγαίνετε μαζί με τα παιδιά σας για έναν περίπατο στο δάσος. Mια εμπειρία shinrin–yoku (μεταφράζεται ως «μπάνιο στο δάσος»), την οποία χρησιμοποιούν οι Ιάπωνες για να περιγράψουν την επαφή με το δάσος και τη φύση εν γένει. Όταν επιστρέψετε στο σπίτι, θα είστε όλοι πια πολύ πιο ήρεμοι.
Ενθαρρύνετε τις δραστηριότητες ενσυνειδητότητας στο σπίτι
Απλές, δημιουργικές δραστηριότητες στο σπίτι μπορούν να κάνουν τα παιδιά να νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια και άνεση, πιο χαρούμενα, και να απολαμβάνουν το παρόν.
Απενεργοποιήστε όλες τις συσκευές –και την τηλεόραση, φυσικά– για να περιορίσετε τους περισπασμούς και να προάγετε την ελεύθερη και χωρίς όρια σκέψη.
Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη, ανοίγοντας τον δρόμο στη δημιουργικότητά σας. Μπορείτε να κάνετε μαζί με τα παιδιά σας μια χειροτεχνία ή κατασκευή, να φτιάξετε ένα λαχταριστό γλυκό, να ακούσετε τα πουλιά που κελαηδούν ή τα κύματα της θάλασσας, να κρατήσετε ημερολόγιο, να διαβάσετε ή να γράψετε ιστορίες, ακολουθώντας πάντα τον δικό τους ρυθμό.
Αφεθείτε και απολαύστε τις στιγμές που περνάτε μαζί τους. Είναι πολύτιμες.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression
https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/article-abstract/2749480
https://www.nytimes.com/2019/02/02/opinion/sunday/children-bored.html
https://www.nytimes.com/guides/well/mindfulness-for-children
https://annakaharris.com/mindfulness-for-children/
Υγεία
Αυτοκίνητο
Σπίτι
Αποταμίευση
Ταξίδι
Επιχείρηση