Η ασφάλεια των τροφίμων απειλείται από διάφορες πιθανές πηγές επιμόλυνσης. Βρώμικες πετσέτες, ακάθαρτες επιφάνειες, οικιακά σκεύη και εργαλεία κατασκευασμένα από ακατάλληλα υλικά, μπορούν να αποτελέσουν εστία βακτηρίων. Ομοίως, η σωστή συντήρηση των τροφίμων είναι πολύ σημαντική καθώς τρόφιμα που έχουν επιμολυνθεί με βλαβερά βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν από απλή αδιαθεσία μέχρι σοβαρές διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος. Κάποιες μορφές τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να χρειαστούν ακόμη και νοσηλεία, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπλοκές, όπως η σοβαρή αφυδάτωση.
Για να αποφύγετε τα τροφιμογενή νοσήματα, πρέπει να γνωρίζετε πώς να φυλάσσετε και να μεταχειρίζεστε τις διάφορες τροφές και ποιες είναι οι συνιστώμενες καλές πρακτικές για την ασφάλεια και την υγιεινή των τροφίμων στην κουζίνα σας. Για να μαγειρεύετε με ασφάλεια στο σπίτι και να αποφεύγετε τις τροφικές δηλητηριάσεις είναι σημαντικό να ακολουθείτε τις παρακάτω βασικές συμβουλές.
Η σημασία της πρόληψης
Η ασφαλής μεταχείριση των τροφίμων στο σπίτι ξεκινά με την εφαρμογή προληπτικών μέτρων και γι’ αυτό ακριβώς είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζετε ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα για την υγιεινή και την ασφαλή μεταχείριση των τροφίμων.
Πετσέτες, πανάκια και σφουγγάρια κουζίνας
Οι σπογγοπετσέτες και τα σφουγγαράκια αποτελούν τις κύριες εστίες βακτηρίων στον χώρο της κουζίνας. Θα πρέπει να τα απολυμαίνετε κάθε τρεις ή τέσσερις ημέρες, πλένοντάς τα στο πλυντήριο στους 60ºC περίπου ή τοποθετώντας τα στον φούρνο μικροκυμάτων μέσα σε ένα δοχείο με νερό για τρία λεπτά μέχρι να βράσει το νερό. Η θερμότητα θα εμποδίσει την ανάπτυξη βακτηρίων που είναι βλαβερά για τον άνθρωπο. Θα πρέπει επίσης να θυμάστε μετά από κάθε χρήση να πλένετε αυτά τα πανάκια με υγρό απορρυπαντικό, να τα ξεπλένετε καλά και να τα αφήνετε να στεγνώνουν στον αέρα. Τέλος, μην ξεχνάτε να τα αντικαθιστάτε τακτικά με καινούρια.
Ξύλινα οικιακά εργαλεία και σκεύη
Ξύλινα εργαλεία και σκεύη συναντάμε σχεδόν σε κάθε κουζίνα. Ωστόσο, επειδή το ξύλο ως υλικό είναι πορώδες, μπορεί να απορροφήσει υπολείμματα τροφίμων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη βακτηρίων. Για καλύτερη υγιεινή, θα πρέπει να επιλέγουμε εργαλεία κουζίνας από ανοξείδωτο ατσάλι, πλαστικό ή σιλικόνη. Όσον αφορά τις επιφάνειες κοπής και εδώ αντιμετωπίζουμε το ίδιο πρόβλημα. Το ξύλο, λόγω της σύνθεσής του, επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν στους πόρους του και καθαρίζεται δύσκολα. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε ξύλινη επιφάνεια κοπής, αναζητήστε επιφάνειες από σκληρό, υψηλής πυκνότητας ξύλο, επειδή συνήθως είναι λιγότερο πορώδεις και περισσότερο ανθεκτικές στην καθημερινή φθορά. Οι καλύτερες επιφάνειες κοπής κατασκευάζονται από ξύλο ελιάς, καρυδιάς ή οξιάς. Διαφορετικά, προτιμήστε γυάλινες επιφάνειες κοπής, που είναι οικονομικές και πλένονται εύκολα.
Καθαριότητα
Ο καλύτερος τρόπος να καθαρίσετε τον πάγκο της κουζίνας σας από άποψη υγιεινής είναι να χρησιμοποιήσετε σαπουνόνερο. Δεν θα πρέπει να στεγνώνετε μετά την επιφάνεια με πανί, επειδή έτσι συσσωρεύονται βακτήρια. Αντίθετα, χρησιμοποιήστε χαρτί κουζίνας, το οποίο αμέσως μετά θα πετάξετε.
Κύριοι κανόνες για την ασφάλεια των τροφίμων
Ένας βασικός κανόνας είναι να πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό πριν μεταχειριστείτε τρόφιμα, επειδή με αυτόν τον τρόπο απομακρύνετε οποιαδήποτε βακτήρια και μικρόβια, που διαφορετικά θα μπορούσαν να καταλήξουν στο πιάτο σας. Επιπλέον, θα πρέπει να πλένετε πάντα πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα καταναλώσετε.
Προσοχή χρειάζεται επίσης το νωπό κρέας. Εάν το κρέας παραμείνει για πολλές ώρες σε θερμοκρασία δωματίου, μπορεί να αναπτυχθούν παθογόνα, όπως η σαλμονέλα. Για τον λόγο αυτό, το κρέας θα πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο σε θερμοκρασία περίπου 5ºC. Η κατανάλωση νωπού κρέατος είναι επίσης επικίνδυνη για την υγεία. Η θερμότητα είναι ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε τους κινδύνους. Μαγειρεύετε το κρέας σε θερμοκρασίες άνω των 70ºC για να εξαλείψετε τυχόν βακτήρια, όπως η λιστέρια ή το βακτήριο Escherichia coli (E. coli).
Τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν οι θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα υψηλές, το ξεπάγωμα τροφίμων σε θερμοκρασία δωματίου ευνοεί την ανάπτυξη βακτηρίων. Το καλύτερο είναι να αφήνετε τα τρόφιμα να ξεπαγώσουν σιγά-σιγά στη συντήρηση του ψυγείου και, έπειτα, να τα ζεσταίνετε σε θερμοκρασίες άνω των 60ºC, για να βεβαιώνεστε ότι είναι ασφαλή για κατανάλωση. Τέλος, μην επαναψύχετε τρόφιμα που έχουν αποψυχθεί, ειδικά εάν είναι νωπά.
Ευπαθή τρόφιμα και σωστή συντήρηση
Αυγά
Οι συνταγές με ωμά αυγά ενέχουν κίνδυνο τροφιμογενών νοσημάτων, όπως η σαλμονέλα. Εάν δεν έχετε τη δυνατότητα να αγοράσετε παστεριωμένα αυγά, που έχουν υποβληθεί σε ειδική επεξεργασία, ώστε να εξασφαλιστεί η καταστροφή της σαλμονέλας, αποφύγετε την κατανάλωση τροφών που περιέχουν ωμό αυγό, όπως άψητη ζύμη για μπισκότα, ντρέσινγκ σαλάτας ή σπιτικό παγωτό που έχει παρασκευαστεί με αυγά. Εάν φτιάχνετε σπιτική μαγιονέζα, διατηρήστε την στο ψυγείο.
Ψάρια και θαλασσινά
Το παράσιτο Anisakis βρίσκεται σε ψάρια και θαλασσινά. Η κατανάλωση ωμών ή όχι καλά μαγειρεμένων ψαριών ή θαλασσινών, εάν έχουν μολυνθεί, μπορεί να προκαλέσει ναυτία και πόνο στο στομάχι, οπότε καλό είναι να την αποφύγετε. Φροντίστε επίσης να τα τοποθετείτε στο ψυγείο το συντομότερο δυνατό μετά την αγορά τους, για να τα διατηρείτε σε σταθερή θερμοκρασία.
Νωπό (απαστερίωτο) γάλα
Το νωπό γάλα περιέχει επικίνδυνους μικροοργανισμούς, όπως το καμπυλοβακτήριο, η σαλμονέλα, το E. coli και η λιστέρια. Για να είστε σίγουροι για την ασφάλεια των τροφίμων, το καλύτερο είναι να αγοράζετε παστεριωμένο γάλα, αλλά αν προτιμάτε το νωπό γάλα, πρέπει πρώτα να το βράζετε.
Τα αλλοιωμένα ή μολυσμένα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες, ικανές να σας στείλουν ακόμη και στο νοσοκομείο. Σοβαρά συμπτώματα, όπως εμετοί, αφυδάτωση, ακραία αδυναμία ή υποκείμενα νοσήματα χρήζουν ειδικής ιατρικής φροντίδας σε νοσοκομείο, για να αντιμετωπιστούν. Να γιατί η κατάλληλη ασφάλεια υγείας είναι τόσο κρίσιμης σημασίας για την αποφυγή υψηλών ιατρικών δαπανών, σε περίπτωση που χρειαστεί να νοσηλευτείτε προσωρινά σε νοσοκομείο μέχρι να ανακάμψετε.
