Απώλεια μνήμης ηλικιωμένων: ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια;

syco

2 εβδομάδες ago

Τι προκαλεί απώλεια μνήμης μετά την ηλικία των 50 ετών;

Η μνήμη είναι απαραίτητη για την επικοινωνία και την εκτέλεση καθημερινών εργασιών. Η μακροπρόθεσμη μνήμη αποθηκεύει γνώσεις και εμπειρίες, ενώ η βραχυπρόθεσμη μνήμη είναι ζωτικής σημασίας για τη διεκπεραίωση καθημερινών δραστηριοτήτων. Μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες και ενδέχεται να μειωθεί με τη γήρανση.

Μη παθολογική απώλεια μνήμης

Η μη παθολογική απώλεια μνήμης μπορεί να οφείλεται στα παρακάτω αίτια:

Γήρανση: Αυτή η φυσιολογική διεργασία επηρεάζει όλα τα κύτταρα, όπως και τους νευρώνες, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε περιστασιακή απώλεια μνήμης. Αν και πρόκειται για συχνό φαινόμενο, δεν παύει να προκαλεί απογοήτευση. Συνήθως, βέβαια, θεωρείται ασήμαντη και δεν επηρεάζει καθόλου την καθημερινότητα.
Φάρμακα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η προσωρινή απώλεια μνήμης μπορεί να σχετίζεται με τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, και κυρίως με τη χρήση αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών.
Κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών: Το αλκοόλ και τα ψυχαγωγικά ναρκωτικά έχουν τοξική δράση στον οργανισμό, επηρεάζουν τις γνωστικές λειτουργίες και προκαλούν προβλήματα μνήμης. Σε ορισμένες περιπτώσεις δε, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι μακροχρόνιες ή μόνιμες, όπως το σύνδρομο Korsakoff που παρατηρείται σε περιπτώσεις χρόνιου αλκοολισμού.
Τρόπος ζωής: Η έλλειψη ύπνου, ο καθιστικός τρόπος ζωής, ο αλκοολισμός, το κάπνισμα και η έλλειψη βιταμινών επηρεάζουν την ικανότητά μας να μαθαίνουμε και να χρησιμοποιούμε τη μνήμη μας.

Απώλεια μνήμης που σχετίζεται με προβλήματα υγείας

Η απώλεια μνήμης μπορεί να σχετίζεται με τα ακόλουθα προβλήματα υγείας:

Η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα μνήμης, ειδικά στους ηλικιωμένους. Η γνωσιακή θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση αυτής της κατάστασης.
Η ήπια γνωστική διαταραχή επηρεάζει τη μνήμη καθώς και άλλες γνωστικές λειτουργίες, αλλά δεν έχει σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα του ατόμου.
Η παροδική σφαιρική αμνησία ή αμνησιακή κρίση είναι μια αιφνίδια και προσωρινή απώλεια μνήμης που διαρκεί περίπου 24 ώρες. Μπορεί να παρατηρηθεί μετά από νευρικό κλονισμό, χειρουργική επέμβαση ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και προσβάλλει κυρίως άτομα άνω των 50 ετών.
Οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η άνοια με σωμάτια Lewy προκαλούν προοδευτική απώλεια μνήμης και άλλες γνωστικές διαταραχές, προσβάλλοντας κυρίως άτομα άνω των 65 ετών.

Άλλα αίτια, που δεν αναφέρονται εδώ, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε απώλεια μνήμης στους ηλικιωμένους. Κάθε διαταραχή που επηρεάζει την ευεξία, την ποιότητα ζωής και την αυτοεκτίμηση πρέπει να αντιμετωπίζεται ιατρικά. Προτείνεται να απευθύνεστε σε επαγγελματία υγείας για τη διάγνωση.

Ποια είναι τα συμπτώματα απώλειας μνήμης;

Η μνήμη εμπλέκεται σε πολλές λειτουργίες. Μας επιτρέπει να προσανατολιζόμαστε ως προς τον χώρο και τον χρόνο, να επιλύουμε σύνθετα προβλήματα, να εκφράζουμε απόψεις, να κρίνουμε και να αξιολογούμε και να εκτελούμε ακόμη και απλές εργασίες, όπως η προσωπική μας φροντίδα, η ομιλία και η σίτιση.

Με τη γήρανση, συχνές απροσεξίες, όπως η δυσκολία να βρούμε τη σωστή λέξη ή να θυμηθούμε ονόματα και το να χάνουμε τα κλειδιά του αυτοκινήτου μας, θεωρούνται φυσιολογικά. Η ψυχική και σωματική μας ευεξία μπορεί επίσης να επηρεάσει τη μνήμη μας, αλλά η ξεκούραση και η ηρεμία συχνά βοηθούν στην επίλυση αυτών των δυσκολιών.

Επομένως, η παροδική απώλεια μνήμης δεν πρέπει να σας ανησυχεί. Εάν θέλετε να βεβαιωθείτε, μπορείτε να κάνετε ένα online τεστ 5 ερωτήσεων για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Απαντώντας σε αυτές τις ερωτήσεις, μπορείτε να διαπιστώσετε αν η απώλεια μνήμης σας είναι σοβαρή ή όχι. Η τακτική αξιολόγηση της μνήμης αποτελεί ουσιαστικό προληπτικό μέτρο. Εάν νιώθετε ότι είναι απαραίτητο, μην διστάσετε να προγραμματίσετε έναν ετήσιο έλεγχο με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένες καταστάσεις μπορεί να είναι πιο ανησυχητικές, ειδικά αν επαναλαμβάνονται:

Δεν θυμάστε πώς να πάτε σε ένα μέρος που επισκέπτεστε συχνά.
Ξεχνάτε τι θέλετε να κάνετε ή να πάτε σε σημαντικά ραντεβού.
Δυσκολεύεστε να παρακολουθήσετε μια συζήτηση, να διαβάσετε ή να παρακολουθήσετε μια ταινία.
Η διάθεσή σας αλλάζει συνεχώς χωρίς λόγο και πολλές φορές νιώθετε συναισθηματική αποστασιοποίηση.
Συμπεριφέρεστε ανάρμοστα.
Παρουσιάζετε πολλά κενά μνήμης.

Εάν εσείς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο ανησυχεί για οποιονδήποτε λόγο, θα πρέπει να μιλήσετε με έναν γιατρό, ο οποίος θα μπορέσει να σας παραπέμψει σε ένα κατάλληλο κέντρο διαταραχών μνήμης. Σε αυτά τα κέντρα, συνήθως, πραγματοποιείται πλήρης έλεγχος και θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών.

Πώς να ενισχύσετε τη μνήμη

Όλοι μπορούν να λάβουν μέτρα για να ενισχύσουν τη μνήμη τους, κάνοντας μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Ποτέ δεν είναι αργά να αρχίσετε να κάνετε τις σωστές επιλογές. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις για ενίσχυση και διατήρηση της μνήμης:

Ισορροπημένη διατροφή: Μια διατροφή, όπως η μεσογειακή, η οποία βασίζεται στην κατανάλωση ποικιλίας τροφών, πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, θεωρείται ευεργετική για τον εγκέφαλο.
Τακτική σωματική δραστηριότητα: Ο καθιστικός τρόπος ζωής δεν ωφελεί τον εγκέφαλο. Όποια και αν είναι τα ενδιαφέροντά σας, είναι σημαντικό να κινείστε και να γυμνάζεστε. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, ειδικότερα το τρέξιμο βοηθά στη δημιουργία νέων νευρώνων.
Γυμνάστε τον εγκέφαλό σας: Ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο που χρειάζεται «δουλειά». Η πλαστικότητα μπορεί να βελτιώνεται συνεχώς με ασκήσεις που απαιτούν συγκέντρωση, σκέψη, επίλυση προβλημάτων κ.λπ. Το διάβασμα, το παίξιμο μουσικού οργάνου, η ζωγραφική, παιχνίδια όπως το Sudoku, τα σταυρόλεξα ή τα επιτραπέζια παιχνίδια όπως το Scrabble, αποτελούν εξαιρετικούς τρόπους διέγερσης των νευρώνων του εγκεφάλου.
Κοινωνικοποιηθείτε: Οι κοινωνικές σχέσεις και επαφές είναι σημαντικές και φαίνεται να έχουν θετική επίδραση στις γνωστικές ικανότητες.

Ποιες διαγνωστικές εξετάσεις συνιστώνται;

Σε περιπτώσεις πιθανολογούμενης απώλειας μνήμης, είναι πολλές οι εξετάσεις που διενεργούνται με στόχο την ακριβή διάγνωση. Μία από τις αρχικές εξετάσεις που συνιστώνται είναι ένα τεστ γνωστικής αξιολόγησης από εξειδικευμένο γιατρό. Στο πλαίσιο αυτής της εξέτασης αξιολογείται η βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μνήμη, η παραγωγή λόγου, η λογική σκέψη και η αναγνώριση αντικειμένων.

Τα τεστ γνωστικής αξιολόγησης είναι επίσης απαραίτητα για τη διάγνωση ορισμένων ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Περιλαμβάνουν το MMSE, το τεστ ρολογιού και το τεστ των 5 λέξεων.

Τέλος, μπορούν να διενεργηθούν εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο υποθυρεοειδισμού, ανεπάρκειας βιταμινών ή άλλων προβλημάτων που προκαλούν προβλήματα μνήμης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να ζητηθεί η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων του εγκεφάλου για την ανίχνευση βλαβών σε περιοχές της μνήμης.

Οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνονται από επαγγελματία υγείας και τα αποτελέσματα πρέπει να διαβιβάζονται στον νευρολόγο για την κατάλληλη θεραπεία.

Λύσεις για τις διαταραχές μνήμης

Η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ ή οποιασδήποτε άλλης μορφής άνοιας είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτή. Βοηθά, ωστόσο, να κατανοήσει ο/η ασθενής ότι η νόσος εξελίσσεται αργά και δεν επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα. Τα προβλήματα μνήμης μπορεί να αποτελούν πρόκληση, αλλά υπάρχουν τρόποι για την αντιμετώπισή τους:

1. Χρησιμοποιήστε σημειώσεις τύπου «Post-it», για να καταγράφετε καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες.

2. Κρεμάστε ένα πρόγραμμα στο καθιστικό ή σε άλλο κεντρικό σημείο του σπιτιού, για να παρακολουθείτε τις δραστηριότητες.

3. Ασφαλίστε το σπίτι, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα σε σημεία του σπιτιού που ενέχουν κινδύνους.

4. Χρησιμοποιήστε συσκευές εντοπισμού θέσης GPS, για να βρίσκετε αντικείμενα.

5. Καταγράψτε και αποθηκεύστε σημαντικά μηνύματα και αναμνήσεις στο τηλέφωνό σας.

6. Ασχοληθείτε με χαλαρωτικές δραστηριότητες, για να διεγείρετε τη μνήμη σας.

Ο σημαντικός ρόλος της οικογένειας και των φίλων και η σημασία της προνοητικότητας

Πρέπει να θυμάστε ότι η υποστήριξη από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, τους φροντιστές και τα άτομα που προσφέρουν βοήθεια στο σπίτι είναι ζωτικής σημασίας για τη βοήθεια των ατόμων με άνοια.

Η χρήση ειδικών συσκευών, όπως βραχιολιού συναγερμού ή συσκευής εντοπισμού θέσης GPS, μπορεί επίσης να φανεί πολύ αποτελεσματική για να παραμένουν πάντα ασφαλή τα άτομα με άνοια

Σκεφτείτε πώς μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας. Συνάπτοντας πληρέξουσιο μπορείτε να εξουσιοδοτήσετε ένα πρόσωπο της εμπιστοσύνης σας να ενεργήσει ή να ενεργεί για λογαριασμό σας σε περίπτωση μελλοντικής ανικανότητάς σας. Επιπλέον, μπορείτε να επιλέξετε ένα πρόγραμμα ιδιωτικής ασφάλειας υγείας με δυνατότητα συμπληρωματικών παροχών και επιδομάτων, για ακόμη πιο ολοκληρωμένη εξατομίκευση.

Υπάρχουν θεραπείες για την αμνησία που συνδέεται με νευροεκφυλιστικές παθήσεις;

Μέχρι στιγμής οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις που προκαλούν μερική ή ολική απώλεια μνήμης παραμένουν ανίατες. Ωστόσο, η επιστήμη σημειώνει σημαντικά βήματα προόδου. Υπάρχουν θεραπείες που βελτιώνουν τα συμπτώματα της άνοιας, όπως οι διαταραχές της διάθεσης και της συμπεριφοράς, ενώ υποσχόμενες νέες θεραπείες, που αναμένεται να βοηθούν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου σε ορισμένους ασθενείς, βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της μελέτης.

Πολλές έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη, ιδίως όσον αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Οι επιστήμονες μελετούν θεραπευτικές μεθόδους όπως οι μεταμοσχεύσεις κοπράνων και οι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες. Εξετάζουν επίσης τρόπους πρόληψης εμφάνισης της νόσου, με εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση της άνοιας σε πρώιμο στάδιο.

Η έγκαιρη διάγνωση και η τακτική παρακολούθηση από νευρολόγο είναι ζωτικής σημασίας. Στην Ελλάδα, για την κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ των δαπανών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην περίπτωση των ατόμων που πάσχουν από άνοια ή νόσο Αλτσχάιμερ ισχύει ό,τι και για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους.

Τέλος, καλό είναι να θυμάστε ότι τα περιστασιακά κενά μνήμης είναι συνηθισμένα στα ηλικιωμένα άτομα. Εάν τα προβλήματα μνήμης αποτελούν σύμπτωμα της άνοιας, η αναζήτηση κατάλληλων πόρων και η συζήτηση για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το άτομο στην καθημερινότητά του με τους επαγγελματίες υγείας μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από αυτές τις καταστάσεις.

Πότε πρέπει να σας ανησυχήσει η απώλεια μνήμης;

Είναι φυσιολογικό να ξεχνάτε καμιά φορά, αλλά η απώλεια μνήμης μπορεί να αποτελεί ένδειξη πιο σοβαρών προβλημάτων. Η ηλικία, το άγχος και η κόπωση μπορούν να οδηγήσουν σε ήπια και προσωρινά προβλήματα μνήμης.

Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στη μνήμη σας, για παράδειγμα αν ξεχνάτε πιο συχνά πράγματα ή δυσκολεύεστε να ολοκληρώσετε εργασίες που άλλοτε ήταν εύκολο να ολοκληρώσετε, ενδεχομένως να υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Η ταχεία εξέλιξη των διαταραχών μνήμης μπορεί επίσης να αποτελεί λόγο να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας.
Διαταραχές μνήμης που επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, όπως το να μην θυμάστε πώς να πάτε σε μέρη που γνωρίζετε καλά, μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία πιο σοβαρού προβλήματος.

Συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας εάν εσείς ή κάποιο πρόσωπο του στενού σας περιβάλλοντος παρουσιάζει αυτά τα συμπτώματα. Τα νευροψυχολογικά τεστ μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της σοβαρότητας των προβλημάτων μνήμης και να καθορίσουν την καλύτερη προσέγγιση για την αντιμετώπισή τους.

Διαβάστε επίσης: