Εθισμός στα social media: Τα συμπτώματα & οι επιπτώσεις

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει πλέον ενταχθεί στην καθημερινότητά μας σαν όλες αυτές τις συνήθειες που τηρούμε ευλαβικά, όπως το πλύσιμο των δοντιών. Οι περισσότεροι σερφάρουμε στα social media πάνω από δύο ώρες καθημερινά, κι αν μάλιστα η χρήση τους είναι απαραίτητη για επαγγελματικούς λόγους, τότε οι ώρες αυτές αυξάνονται πολύ περισσότερο. Καθώς, λοιπόν, η χρήση των κινητών τηλεφώνων πολλαπλασιάζεται, το ίδιο συμβαίνει και με τη χρήση του Facebook, του Instagram, του TikTok και άλλων μέσων. Πότε όμως αρχίζουμε να μιλάμε για εθισμό;

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης

Σχεδόν 50% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιεί πλέον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό το γιγαντιαίο ποσοστό μεταφράζεται σε 3 δισεκατομμύρια χρήστες. Ωστόσο, η συχνότητα, ο λόγος και η επίπτωση της χρήσης τους στη ζωή μας διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό. 

• Ο χρόνος που ξοδεύουμε καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέρχεται, κατά μέσο όρο, σε 144 λεπτά
• Περίπου 210 εκατομμύρια χρήστες βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εθισμό στο διαδίκτυο
• Το 95% των εφήβων έχουν δικό τους κινητό τηλέφωνο και 45% αναφέρουν ότι βρίσκονται σχεδόν συνέχεια online

Τι είναι ο εθισμός;

Ως εθισμός ορίζεται η ανεξέλεγκτη χρήση, σε βαθμό που να είναι επιβλαβής. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κανείς να εθιστεί στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον εθισμό στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τη νικοτίνη. 

Πέντε συμπτώματα εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Παρακάτω παραθέτουμε ορισμένα κοινά προειδοποιητικά σημάδια εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να γνωρίζετε τι πρέπει να έχετε υπόψη σας:

1. Αισθάνεστε άγχος και ταραχή όταν δεν είναι δυνατή η πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

2. Ασχολείστε με το κινητό σας πριν καν σηκωθείτε το πρωί από το κρεβάτι

3.Ελέγχετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενώ μαγειρεύετε ή κατά τη διάρκεια άλλων δραστηριοτήτων, κάτι που επίσης δαπανά χρόνο από τη δουλειά σας

4. Παρακολουθείτε ευλαβικά τις δημοσιεύσεις σας, για να βλέπετε πόσα «like» συγκεντρώνουν

5. Οι κατ’ ιδίαν συζητήσεις σας δυσκολεύουν, επειδή νιώθετε μεγαλύτερη άνεση όταν χρησιμοποιείτε τη συσκευή σας

Οι επιπτώσεις του εθισμού

Αν διαπιστώσετε ότι έχετε εθιστεί στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να αναλογιστείτε τον ολέθριο αντίκτυπο που έχουν στη ζωή σας. Αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να σας δώσει το κίνητρο που χρειάζεστε, για να αρχίσετε να αλλάζετε συμπεριφορά. Μεταξύ άλλων, μπορεί να παρατηρήσετε τα εξής:

• Πεσμένη και καταθλιπτική διάθεση. Έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι που περνούν περισσότερες από τρεις ώρες καθημερινά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν προβλήματα ψυχικής υγείας και διαταραχές ύπνου
• Χαμηλότερη αυτοεκτίμηση. Μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιδρά αρνητικά στην αυτοεκτίμησή σας, επειδή συγκρίνετε διαρκώς τον εαυτό σας με τους άλλους
• Αρνητική επίδραση στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο εθισμός στη χρήση οθόνης σημαίνει ότι περνάτε λιγότερο χρόνο με φίλους και συγγενείς, με αποτέλεσμα να πλήττονται οι σχέσεις σας
• Παραγωγικότητα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν σημαντικό περισπασμό και μπορούν πολύ εύκολα να αποσπάσουν την προσοχή σας από την εργασία ή τη μελέτη σας. Σε συνδυασμό με την αρνητική επίπτωση στην ποιότητα του ύπνου, όλος αυτός ο χρόνος που χάνετε μπορεί να έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική σας εξέλιξη και την αίσθηση εκπλήρωσης των καθηκόντων σας

Πού μπορείτε να αναζητήσετε βοήθεια

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν άφθονες πηγές στις οποίες έχετε τη δυνατότητα να αναζητήσετε βοήθεια και συμβουλές, από επαγγελματική υποστήριξη μέχρι εργαλεία που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνοι σας. Για εξειδικευμένη βοήθεια απευθυνθείτε σε δομές που προσφέρουν προγράμματα υποστήριξης για τον εθισμό στο διαδίκτυο.

Στο σπίτι, υπάρχουν πολλές εφαρμογές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να σας βοηθήσουν να απαλλαγείτε από αυτή τη συνήθεια. Για παράδειγμα, το Offtime και το AppBlock είναι εφαρμογές αποκλεισμού χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων ψηφιακών «πειρασμών», που μπορούν να σας παρασύρουν εύκολα στη διαδικτυακή περιήγηση. Αν ασχολείστε με την επαγγελματική διαχείριση των social media, συνυπολογίστε τον χρόνο που έχετε ήδη περάσει στο διαδίκτυο και θέστε κανόνες για λογική χρήση στο σπίτι. Μια καλή ιδέα θα ήταν να μην χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά από μια συγκεκριμένη ώρα της ημέρας.

Ο διαλογισμός και η ενσυνειδητότητα μπορούν επίσης να αποδειχθούν πραγματικά πολύτιμα εργαλεία, καθώς μας βοηθούν να μένουμε συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουμε και να επικεντρωνόμαστε στο παρόν. Την επόμενη φορά που θα σερφάρετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναλογιστείτε μήπως προτιμάτε να αφιερώσετε αυτόν τον χρόνο για να διαλογιστείτε με ηρεμία.