Χάρη στον εγκέφαλο, μπορούμε να εκτελούμε διάφορες λειτουργίες, όπως η καταγραφή, η αποθήκευση και η αναζήτηση πληροφοριών. Όλα αυτά οφείλονται στη λειτουργία ενός δικτύου από δισεκατομμύρια νευρώνες. Όσα θυμάστε καταγράφονται και καταχωρίζονται σε διάφορα τμήματα του εγκεφάλου.
Τι είναι η μνήμη;
Είναι κοινώς αναγνωρισμένα 5 συστήματα μνήμης:
- μνήμη εργασίας, η οποία αποθηκεύει βραχυπρόθεσμες πληροφορίες, π.χ. μια διεύθυνση την οποία θέλουμε να βρούμε στον χάρτη,
- σημασιολογική μνήμη, η οποία καταγράφει γενικές πληροφορίες για εμάς και τον κόσμο (ιστορία, ειδήσεις κ.λπ.) και αποτελεί τη βάση της γνώσης και της μάθησης,
- επεισοδιακή μνήμη, η οποία ανακαλεί στιγμές της ζωής μας, όπως αναμνήσεις διακοπών ή το πρόσωπο ενός παλιού γείτονα,
- διαδικαστική μνήμη, η οποία μετασχηματίζει τη γνώση σε αυτόματες συμπεριφορές (π.χ. περπάτημα, οδήγηση, ποδηλασία κ.λπ.),
- αντιληπτική μνήμη, η οποία συγκρατεί αισθητικές πληροφορίες (φωνές, τόποι, θόρυβοι, οσμές κ.λπ.). Αυτού του είδους η μνήμη σχετίζεται με τις περίφημες μαντλέν του Προυστ.
Πώς να διεγείρετε τη μνήμη σας εύκολα;
Λένε πως χρειάζεται να φροντίζουμε τη μνήμη μας, και είναι αλήθεια! Ο καλύτερος τρόπος ενδυνάμωσης της μνήμης είναι η τακτική άσκηση. Η τακτική άσκηση της μνήμης επιτρέπει στον εγκέφαλο να διασχίσει τα ίδια μονοπάτια διαμέσου των οποίων δέχεται πληροφορίες. Όταν διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε το ίδιο πράγμα πολλές φορές, βοηθάμε τον εγκέφαλο να το απορροφήσει.
Μπορείτε επίσης να παίζετε επιτραπέζια παιχνίδια όπως το Scrabble ή να λύνετε σταυρόλεξα και sudoku, καθώς επίσης να παίζετε σκάκι ή τάβλι. Εκτός αυτών, γιατί να μη δοκιμάσετε ηλεκτρονικά παιχνίδια μνήμης και λογικής;
Ό,τι κι αν προτιμάτε, παιχνίδια λέξεων ή αριθμών, σχημάτων ή ερωτήσεων γενικών γνώσεων, σίγουρα θα βρείτε πλήθος επιλογών, δωρεάν ή με πληρωμή, στο κατάστημα εφαρμογών του τηλεφώνου ή του τάμπλετ σας.
Επιπρόσθετα, καλό είναι να αποφεύγετε να βασίζεστε στο smartphone σας και να αναγκάζετε τον εαυτό σας να απομνημονεύει μερικούς αριθμούς τηλεφώνου, ημερομηνίες γέννησης στενών φίλων και συγγενών, καθώς και τη λίστα με τα ψώνια της ημέρας.
Αντίθετα με ό,τι ίσως νομίζετε, οι σχολικές ασκήσεις δεν ωφελούν μόνο τους μαθητές. Αν αποφασίσετε να φρεσκάρετε τις γνώσεις σας στα μαθηματικά και την αριθμητική, για παράδειγμα, θα τονώσετε τους νευρώνες σας. Αν θέλετε να το πάτε ακόμη πιο πέρα, μπορείτε να αγοράσετε βιβλία με τεστ λογικής. Άλλος εξαιρετικός τρόπος εξάσκησης των γνωστικών δεξιοτήτων σας είναι η αποστήθιση ποιημάτων ή τραγουδιών! Ή μήπως να αρχίσετε σε μαθήματα υποκριτικής;
Τέλος, ενισχύστε τον εγκέφαλό σας έχοντας μια δραστήρια κοινωνική και πολιτιστική ζωή: βγείτε με φίλους, προσφέρετε εθελοντικό έργο σε κοινωφελείς οργανώσεις, παρακολουθήστε ταινίες στον κινηματογράφο, επισκεφθείτε μουσεία και άλλα πολλά.
Τι μπορείτε να κάνετε για να εξασκείτε τη μνήμη σας σε καθημερινή βάση;
Ακολουθούν μερικές ευχάριστες ασκήσεις που μπορούν να διεγείρουν τη μνήμη σας, είτε τις κάνετε ατομικά είτε ομαδικά.
ΑΣΚΗΣΗ 1: Συμπλήρωση λέξεων
Συμπληρώστε όσα γράμματα λείπουν από μια λίστα λέξεων:
1) Π_Ρ_Ο_Α_Ι
2) Λ_Γ_Σ
3) ΟΥ_Α_Ο_
ΑΣΚΗΣΗ 2: Συσχετίσεις
Επιλέξτε με φίλους ένα θέμα που σας ενδιαφέρει και προτείνετε εκ περιτροπής μια λέξη που σχετίζεται με αυτό. Κάθε παίκτης πρέπει να θυμάται τι έχει ειπωθεί προηγουμένως και να λέει μια νέα σχετική λέξη (μην υπερβείτε τις πέντε λέξεις στη σειρά).
ΑΣΚΗΣΗ 3: Παρατήρηση
Παρατηρήστε μια εικόνα ή έναν πίνακα ζωγραφικής για τρία λεπτά και επιχειρήστε να περιγράψετε τι είδατε χωρίς να κοιτάζετε και με όσο περισσότερες λεπτομέρεια μπορείτε.
ΑΣΚΗΣΗ 4: Κατηγορίες
Βρείτε μια σειρά λέξεων/ονομάτων που να ανήκουν σε κατηγορίες τις οποίες έχετε επιλέξει από πριν (ζώο, πόλη, όνομα ανθρώπου, πράγμα, φυτό κ.λπ.) και οι οποίες να αρχίζουν όλες με το γράμμα της αλφαβήτου το οποίο συμφωνείτε στην αρχή κάθε γύρου. Παράδειγμα με το γράμμα έψιλον: ελέφαντας, Εδιμβούργο, Ελένη, έπαυλη, ελιά.
ΑΣΚΗΣΗ 5: Τηλεφωνικός κατάλογος
Γράψτε μια λίστα γνωστών σας με τους αριθμούς τηλεφώνου τους και απομνημονεύστε τους. Πάρτε ένα δεύτερο φύλλο χαρτί και γράψτε τα μικρά ονόματα των επαφών με την ίδια σειρά, συμπληρώνοντας τους αντίστοιχους αριθμούς, και πάλι από μνήμης. Πάρτε ένα τρίτο φύλλο χαρτί και γράψτε τα μικρά ονόματα με τυχαία σειρά αυτήν τη φορά, συμπληρώνοντας και πάλι τους αντίστοιχους αριθμούς.
Με ασκήσεις σαν αυτή, μπορείτε να ενδυναμώνετε το μνημονικό σας. Ένας καλός νυχτερινός ύπνος και ένας υγιεινός τρόπος ζωής, που περιλαμβάνει μια υγιεινή διατροφή και τουλάχιστον τριάντα λεπτά περπάτημα κάθε μέρα, είναι άλλοι τρόποι διατήρησης της μνήμης σε καλή κατάσταση. Και του σώματός σας, επίσης!
Για να μάθετε περισσότερα:
1. Πώς να φροντίσετε τον εγκέφαλό σας;
Φροντίδα του εγκεφάλου σημαίνει να φροντίζετε την υγεία σας κάθε μέρα. Δείτε μερικές δραστηριότητες και ασκήσεις για να διατηρείτε τον εγκέφαλό σας σε άριστη κατάσταση σε κάθε ηλικία.
2. Έξι συμβουλές για να διεγείρετε τη νοητική ευκινησία των ηλικιωμένων ατόμων
Η τακτική άσκηση του μυαλού είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική άσκηση, ιδίως μετά την αποχώρηση από την εργασία, όπου δεν υπάρχει το καθημερινό ερέθισμα της δουλειάς. Μάθετε πώς είναι ο υγιής εγκέφαλος, γιατί η νοητική άσκηση είναι τόσο σημαντική και πώς θα μπορούσατε να βελτιώσετε τη νοητική ευκινησία τη δική σας ή ενός ηλικιωμένου συγγενούς.
3. Απώλεια μνήμης σε ηλικιωμένα άτομα: πότε να ανησυχήσετε;
Η νοητική υγεία είναι ένα ζήτημα δημόσιας υγείας, ιδίως δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού. Πολλοί ηλικιωμένοι πάσχουν από απώλεια μνήμης. Αυτό το συχνό σύμπτωμα, αν και συχνά αβλαβές, μπορεί να αποτελεί ένδειξη μιας σοβαρότερης ασθένειας. Προειδοποιητικά σημάδια που καλό είναι να γνωρίζουν οι ηλικιωμένοι και όσοι τους φροντίζουν.
