Ανεξαρτήτα του τι εισόδημα έχουμε, είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνουμε και να καταγράφουμε επίσης, όχι μόνο πόσα χρήματα βγάζουμε κάθε μήνα, αλλά και πόσα ξοδεύουμε! Αν συγκεντρώσουμε αυτές τις πληροφορίες, τότε μπορούμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο προϋπολογισμό, όχι μόνο για το μήνα μας αλλά και για την καθημερινότητά μας.
Ένας τρόπος οργάνωσης του προϋπολογισμού σας είναι ο κανόνας 50/30/20, τον οποίο έκανε γνωστό η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν το 2005 με το βιβλίο της All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan. Δεκαπέντε χρόνια μετά, ο κανόνας αυτός παραμένει μία από τις πιο αποτελεσματικές και πρακτικές μεθόδους προϋπολογισμού. Ο κανόνας 50/30/20 μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε καλύτερη διαχείριση των οικονομικών σας και να διασφαλίζετε ότι το εισόδημά σας καλύπτει τις σημερινές σας ανάγκες και τους μελλοντικούς σας στόχους. Αν θέλετε λοιπόν να απολαμβάνετε τη ζωή σας και να μην αγχώνεστε για κάθε ευρώ που κερδίζετε, αρχίστε να εφαρμόζετε αυτόν τον πολύ απλό αλλά τόσο αποτελεσματικό κανόνα.
Σύμφωνα με αυτόν, πρέπει να κατανέμετε το πραγματικό σας καθαρό σας εισόδημα ως εξής:
- 50%: ανάγκες
- 20%: αποταμίευση και αποπληρωμή χρεών
- 30%: επιθυμίες
Πώς λειτουργεί λοιπόν ο κανόνας 50/30/20; Ας δούμε αναλυτικά καθεμιά από τις κατηγορίες.
50%: Ανάγκες
Σύμφωνα με τον κανόνα 50/30/20, πρέπει να χρησιμοποιείτε το μισό σας εισόδημα για να πληρώνετε όσα είναι απαραίτητα για τη ζωή σας. Τι θεωρείται ως ανάγκη; Πρέπει να πάρετε τη λέξη κυριολεκτικά. Ανάγκη είναι κάτι χωρίς το οποίο δεν θα μπορούσατε να ζήσετε –όπως στέγη, τροφή, μετακίνηση και βασικές υπηρεσίες όπως ύδρευση και ηλεκτροδότηση.
Επειδή τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρα, ας δούμε μερικά δύσκολα παραδείγματα…
Αποπληρωμή χρεών
Οι πιστωτές και οι υπηρεσίες ζητούν σχεδόν πάντα να πληρώνουμε ορισμένη δόση για τα χρέη μας κάθε μήνα. Οπότε, αυτές οι ελάχιστες πληρωμές πρέπει, και θεωρούνται ανάγκες. Τι γίνεται όμως, με κάποιες επιπλέον πληρωμές που θα μπορούσαμε να κάνουμε κάθε μήνα; Εφόσον δεν είναι απαραίτητο να εκ-πληρωθούν έγκαιρα για να τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας, πρέπει να τις περιλάβουμε στην κατηγορία του 20% (δείτε παρακάτω).
Προαιρετικές υπηρεσίες
Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε όλες τις υπηρεσίες ως ανάγκες. Αν όμως, το σκεφτούμε λίγο καλύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι αυτό δεν ισχύει απαραίτητα για όλους. Για παράδειγμα, αν εργάζεστε από το σπίτι κάποιες ή όλες τις ημέρες, μία σταθερή και γρήγορα σύνδεση internet είναι μάλλον ανάγκη. Αντίθετα, αν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο μόνο στον ελεύθερο χρόνο σας, τότε το γρήγορο ίντερνετ είναι μάλλον επιθυμία. Για το λόγο αυτό, είναι κρίσιμης σημασίας να επανεξετάσουμε όσα θεωρούμε ως ανάγκη, ώσπου να καταλήξουμε σε μια σωστή κατηγοριοποίηση κατάλληλη για τον καθένα.
Δεν σας φτάνουν τα χρήματα;
Αν έχετε ήδη σκεφτεί και εξετάσει με ποιον τρόπο θα μπορούσατε να εντάξετε ορισμένες ανάγκες σε μια από τις άλλες δύο κατηγορίες αλλά τα χρήματα δε σας φτάνουν, είναι στιγμή να σκεφτείτε μήπως θα μπορούσατε να μειώσετε ορισμένες δαπάνες και έξοδα για να μείνετε εντός budget. Μήπως να μετακομίζατε σε μικρότερο σπίτι; Μήπως να συμβιβαζόσασταν με μια πιο αργή αλλά πιο φθηνή σύνδεση στο internet; Μήπως να μειώνατε τα έξοδα του αυτοκινήτου αγοράζοντας ένα φθηνότερο και πιο οικονομικό; Έτσι, είναι πολύ πιθανό να μπορείτε να είστε πιο ευέλικτοι οικονομικά.
Σας περισσεύουν χρήματα;
Είστε από τους τυχερούς! Πριν αρχίσετε να σκέφτεστε τι θα ψωνίσετε με τα χρήματα που σας περισσεύουν, εξετάστε το ενδεχόμενο να αυξήσετε το ποσοστό της κατηγορίας του 20%, για να φέρετε τις οικονομίες σας και τις αποπληρωμές χρεών σας σε ένα υγιές επίπεδο.
20%: Αποταμίευση και Αποπληρωμή Χρεών
Μπορεί να εμφανίζεται τελευταία στο «χρυσό» κανόνα, στην πραγματικότητα όμως είναι η δεύτερη πιο σημαντική κατηγορία! Όταν καταβάλουμε μεγαλύτερες δόσεις αποπληρωμής των χρεών μας αποκτούμε μεγαλύτερη οικονομική ασφάλεια μακροπρόθεσμα. Όταν δημιουργούμε ένα προσωπικό ταμείο έκτακτης ανάγκης (καλό θα ήταν να έχουμε ως στόχο το τριπλάσιο του μηνιαίου εισοδήματός μας) και επενδύουμε σε ένα συνταξιοδοτικό ή αποταμιευτικό/ επενδυτικό πρόγραμμα, εξασφαλίζουμε το μέλλον μας. Διαβάστε εδώ πώς μπορείτε να ξεκινήσετε αποτελεσματικά την αποταμίευση.
Αν έχετε πολλά και μεγάλα χρέη (όπως πολύς κόσμος) ή νιώθετε πως έχετε μείνει πίσω στην αποταμίευση ή στους στόχους σας για να βγείτε στη σύνταξη, μπορείτε να μειώσετε το κόστος ορισμένων αναγκών ή/και να μειώσετε τον προϋπολογισμό των επιθυμιών σας ώσπου να φτιάξουν λίγο τα πράγματα. Προσέξτε όμως, να είστε επιεικής με τον εαυτό σας: πρέπει να έχετε έναν προϋπολογισμό τον οποίο θα μπορέσετε να τηρήσετε μακροπρόθεσμα!
Θέστε σωστές προτεραιότητες
Αν έχετε απλήρωτα χρέη και λογαριασμούς και δεν έχετε φτιάξει ταμείο έκτακτης ανάγκης, προτείνουμε να θέσετε τα χρέη σας ως νούμερο ένα προτεραιότητα δίνοντάς του το μεγαλύτερο ποσοστό από το 20%. Ίσης αξίας θα πρέπει να είναι και το ταμείο έκτακτης ανάγκης γιατί ακόμα και 500 ευρώ μπορούν να σας “σώσουν” από το να καταφύγετε εκ νέου σε περαιτέρω δανεισμό. Φυσικά, ποτέ δεν είναι καλή ιδέα να παραμελείτε τελείως τους μακροπρόθεσμους στόχους αποταμίευσης και δημιουργίας συνταξιοδοτικού κεφαλαίου. Όσο πιο γρήγορα αναλάβετε δράση, βάζοντας έστω ένα μικρό ποσό στην άκρη κάθε μήνα, τόσο περισσότερο τόκο θα πάρετε αργότερα.
Σημείωση για την αναγκαία και την προαιρετική αποταμίευση
Προσοχή: στις κορυφαίες σας προτεραιότητες πρέπει να μπουν μόνο το ταμείο έκτακτης ανάγκης, οι συνταξιοδοτικές επενδύσεις και η αποταμίευση για σπουδαίες περιστάσεις, όπως ένας γάμος ή η μετακόμιση σε μεγαλύτερο σπίτι εάν σκοπεύετε να δημιουργήσετε οικογένεια και να αποκτήσετε παιδιά. Αν θέλετε να αποταμιεύσετε για να πάτε διακοπές ή να αγοράσετε το αυτοκίνητο των ονείρων σας, κάντε το, αλλά συμπεριλάβετε αυτά τα χρήματα στην κατηγορία των επιθυμιών.
30%: επιθυμίες
Όλοι μας έχουμε τις δικές μας, ξεχωριστές επιθυμίες και γούστα. Εκλεπτυσμένες απολαύσεις, μικρές πολυτέλειες, διασκέδαση… Ό,τι κι αν τραβάει η όρεξή σας, πρέπει να το περιλάβετε στον προϋπολογισμό σας στα πράγματα που δεν είναι απαραίτητα για τη ζωή κανενός, αλλά κάνουν τη δική σας ζωή πιο ευχάριστη. Αν στο παρελθόν ξοδεύατε τακτικά περισσότερο από το 30% του εισοδήματός σας σε επιθυμίες, είναι καιρός να αρχίσετε να καταργείτε και/ή να μειώνετε τα έξοδα αυτής της κατηγορίας. Αρχίστε από κάτι μικρό, κάτι που θα σας πείραζε λιγότερο να στερηθείτε, έστω για κάποιο διάστημα.
Αυτό που εξηγούμε παρακάτω είναι πολύ πιο σημαντικό από όσο ακούγεται. Ναι, θα μπορούσατε να παραλείψετε τις επιθυμίες και να δώσετε όλο το βάρος στις άλλες δύο κατηγορίες –και ίσως θα ήταν μάλιστα μια καλή κίνηση βραχυπρόθεσμα, αν είστε στο χείλος της οικονομικής καταστροφής. Η στέρηση της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας όμως δεν μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο διάστημα. Δεν είναι δυνατόν να ζήσουμε χωρίς καμία απόλαυση! Έτσι, αφού τακτοποιήσετε τις άλλες δύο κατηγορίες, επιτρέψτε στον εαυτό σας να ξοδεύει το 30% του εισοδήματός σας σε πράγματα που σας αρέσουν, σας κάνουν να νιώθετε ευχάριστα και να χαμογελάτε, χωρίς ενοχές.
Πώς να ξεκινήσετε να εφαρμόζετε τον κανόνα 50/30/20
Αρχικά, υπολογίστε όλα τα υπάρχοντα έξοδά σας και τοποθετήστε τα στην κατάλληλη κατηγορία. Αν μπορείτε, συμβουλευτείτε τα αντίγραφα κινήσεων των λογαριασμών σας, γιατί πολλές φορές οι εκτιμήσεις που κάνουμε στο περίπου μπορούν να βγουν εντελώς εκτός πραγματικότητας. Εάν δεν χρησιμοποιείτε τις κάρτες σας τόσο συχνά αφιερώστε έναν μήνα στη καταγραφή των εξόδων σας.
Κατά πάσα πιθανότητα, θα διαπιστώσετε ότι τα έξοδά σας δεν τηρούν την κατανομή 50/30/20 και ότι είναι είτε μεγαλύτερα είτε μικρότερα από το εισόδημά σας. Μην ανησυχείτε: θα ήταν απρόσμενο αν οι δαπάνες σας ήδη τηρούσαν τον κανόνα 50/30/20! Τώρα πρέπει να προσαρμόσετε τον οικονομικό σχεδιασμό σας ώσπου να σας ικανοποιεί. Αν δεν μπορείτε να το πράξετε αμέσως, φτιάξτε ένα πλάνο μείωσης εξόδων.
Μόλις βρείτε την τέλεια ισορροπία, μπορείτε να διευκολύνετε την τήρηση του κανόνα 50/30/20 αυτοματοποιώντας το διαχειριστικό κομμάτι. Υπάρχουν πολλές εφαρμογές προϋπολογισμού που θα μπορούσαν να βοηθήσουν, όπως η Emma ή το PocketGuard. Δείτε τι κυκλοφορεί και επιλέξτε ό,τι σας εξυπηρετεί.
Ασφαλιστικό Tip: Αρχίστε να κάνετε καλύτερη διαχείριση των οικονομικών σας ακολουθώντας τον«χρυσό» κανόνα 50/30/20 και εξασφαλίστε το μέλλον σας αξιοποιώντας το Αποταμιευτικό – Επενδυτικό Πρόγραμμα Maximizer της Generali!
