Όταν σχεδιάζετε ένα προσωπικό οικονομικό πλάνο, είναι δελεαστικό να λάβετε υπόψη τις συνθήκες, τους στόχους, τις αξίες και τα ρίσκα που αφορούν μόνο εσάς. Ωστόσο, υπάρχουν άλλοι, ευρύτεροι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την οικονομική κατάστασή σας. Είναι οι λεγόμενες «μεγατάσεις» –αγγλιστί «megatrends».
Τι σημαίνει «μεγατάσεις» των χρηματοοικονομικών;
Οι χρηματοοικονομικές μεγατάσεις είναι δυναμικές κοινωνικές, τεχνολογικές και πολιτισμικές αλλαγές οι οποίες μπορούν να διαμορφώσουν τη δομή, τη συμπεριφορά και τα γνωρίσματα των οικονομικών αγορών και να επηρεάσουν τις επενδυτικές αποφάσεις, τις αποταμιεύσεις και την αίσθηση οικονομικής ασφάλειας των ανθρώπων.
Στο παρόν άρθρο, θα περιγράψουμε ορισμένες σύγχρονες μεγατάσεις των χρηματοοικονομικών και τον τρόπο με τον οποίο ίσως επηρεάσουν τον οικονομικό σχεδιασμό σας στο παρόν και στο μέλλον.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι παρακάτω τάσεις είναι γενικές προβλέψεις και δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως μια βέβαιη συνθήκη . Την εξέλιξη των πραγμάτων καθορίζουν πολλοί παράγοντες, όπως άλματα της τεχνολογίας, μετασχηματισμοί της κοινωνίας και μεταβολές γεωπολιτικών δεδομένων. Παρότι αξίζει να είστε ενήμεροι για αυτές τις μεγατάσεις, τις αποφάσεις για τα οικονομικά σας πρέπει να τις λάβετε προσεκτικά και συνειδητά, ιδανικά με τη βοήθεια και την υποστήριξη επαγγελματία συμβούλου.
Ποιες είναι οι τρέχουσες μεγατάσεις των χρηματοοικονομικών;
Υπάρχουν διάφορες κύριες χρηματοοικονομικές μεγατάσεις. Αυτές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν γενικά με βάση τον χρονικό ορίζοντα στον οποίο θα γνωρίσουν σημαντική εξέλιξη, όπως περιγράφεται παραξάτω.
Βραχυπρόθεσμες (5 έτη)
Αξιοποίηση της ΤΝ (τεχνητή νοημοσύνη)
Η ενσωμάτωση της ΤΝ σε διάφορες πτυχές της καθημερινής ζωής –προσωπικής και επαγγελματικής– φαίνεται πως θα διαδοθεί ακόμη περισσότερο τα προσεχή έτη.
Οι εφαρμογές της ΤΝ θα συνεχίσουν να εξελίσσονται σε τομείς όπως η υγεία, τα χρηματοοικονομικά και η αυτόνομη οδήγηση, έχοντας τη δύναμη να βελτιώσουν την αποδοτικότητα και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Εταιρείες σε όλους τους κλάδους και καταναλωτές παντού στον κόσμο φαίνεται πως θα ωφεληθούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Οι εξελίξεις στην τεχνολογία, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, θα οδηγήσουν στη αξιοποίηση της ηλιακής, της αιολικής και άλλων καθαρών μορφών ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προβλέπεται πως θα παρέχουν σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας έως το 2030, σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για την κατάσταση της αγοράς ενέργειας.
Τα κράτη και οι επιχειρήσεις θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προαγωγή έργων ανανεώσιμης ενέργειας και την επένδυση σε αυτά. Ο ιστότοπος «Net Zero Tracker» δείχνει ότι περισσότερες από 70 χώρες προσπαθούν να επιτύχουν στόχους μηδενικών καθαρών εκπομπών (μείωση των εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να τείνουν στον εκμηδενισμό).
Ψηφιακή επανάσταση στην υγεία
Ο κλάδος της υγείας αναμένεται να γνωρίσει ραγδαίο μετασχηματισμό μέσω της αξιοποίησης ψηφιακών τεχνολογιών υγείας. Η εξ αποστάσεως παρακολούθηση ασθενών, η τηλεϊατρική και τα διαγνωστικά εργαλεία με ΤΝ εκτιμάται πως θα ενταχθούν στην καθημερινότητα, βελτιώνοντας την προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας, μειώνοντας το κόστος και παρέχοντας πιο εξατομικευμένη και αποτελεσματική φροντίδα στους ασθενείς.
Εξελίξεις στη χρηματοοικονομική τεχνολογία (Fintech)
Ο όρος «fintech» σημαίνει τη χρήση της τεχνολογίας για την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και προϊόντων στους καταναλωτές. Έχει γνωρίσει αλματώδη πρόοδο την τελευταία δεκαετία, η οποία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ξοδεύουμε και αποταμιεύουμε χρήματα. Οι εφαρμογές πληρωμών για κινητά και άλλα σχετικά εργαλεία αναμένεται να διαδοθούν ακόμη περισσότερο τα προσεχή έτη. Σύμφωνα με την Juniper Research, το 2028 προβλέπεται πως θα δαπανηθούν 15 τρισ. ευρώ για πληρωμές μέσω κινητού, σε σύγκριση με τα 8 τρισ. ευρώ του 2023.
Μεσοπρόθεσμες (10 έτη)
Πρωτοβουλίες για την κλιματική αλλαγή
Οι παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα ενταθούν κατά την προσεχή δεκαετία. Οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και οι κοινωνίες θα χρειαστεί να συνεργαστούν σε μεγάλης κλίμακας έργα, για να μειωθούν οι εκπομπές άνθρακα, να προαχθούν πρακτικές αειφορίας και να αναπτυχθούν καινοτόμες τεχνολογίες μετριασμού του αντικτύπου της κλιματικής αλλαγής. Το κέντρο βάρους θα μετατοπιστεί προς τη δημιουργία ενός κόσμου πιο ανθεκτικού και πιο φιλικού προς το φυσικό περιβάλλον.
Αξιοποίηση της επαυξημένης πραγματικότητας (AR) και της εικονικής πραγματικότητας (VR)
Η χρήση των τεχνολογιών AR και VR θα αυξηθεί σε πολλούς κλάδους, μεταξύ των οποίων η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία και το εμπόριο. Οι βελτιωμένες εικονικές εμπειρίες, οι καθηλωτικές προσομοιώσεις εκμάθησης και οι πλατφόρμες διαδραστικής επικοινωνίας θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε, εργαζόμαστε και αλληλεπιδρούμε στην καθημερινή ζωή. Και αυτό ισχύει τόσο για τα φυσικά όσο και για τα εικονικά περιβάλλοντα.
Πρόοδος της βιοτεχνολογίας
Ως βιοτεχνολογία νοούνται οι τεχνολογίες ή διαδικασίες που αξιοποιούν έμβια στοιχεία, όπως κύτταρα και βακτήρια, ιδίως για την ανάπτυξη ιατρικών θεραπειών. Η πρόοδος της βιοτεχνολογίας αναμένεται να οδηγήσει σε καινοτομίες στην εξατομικευμένη ιατρική, την επεξεργασία γονιδίων και τις καινοτόμες θεραπευτικές μεθόδους. Η ιατρική ακριβείας (θεραπείες προσαρμοσμένες στο γενετικό προφίλ του ατόμου) θα γίνει πιο διαδεδομένη, φέρνοντας επανάσταση στις υπηρεσίες υγείας και βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των θεραπειών για πλήθος ασθενειών.
Μακροπρόθεσμες (20 έτη)
Παγκόσμια γήρανση
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το ποσοστό των ανθρώπων άνω των 65 ετών αυξάνεται πιο γρήγορα από εκείνο των νεότερων ανθρώπων. Αυτή η τάση «παγκόσμιας γήρανσης» θα δημιουργήσει σημαντικές προκλήσεις στις υπηρεσίες υγείας, τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και τη «διαγενεακή ισότητα» (οι τωρινές και οι μελλοντικές γενιές να έχουν την ίδια πιθανότητα ικανοποίησης των αναγκών τους). Θα χρειαστούν καινοτομίες στην υγεία, τη ρομποτική, τις μεταφορές και τις υπηρεσίες προς ηλικιωμένους, ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του γηραιότερου πληθυσμού. Παράλληλα, τα κράτη και οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να προσαρμόσουν τις πολιτικές και τις πρακτικές τους, για να υποστηρίξουν το μεγαλύτερης ηλικίας εργατικό δυναμικό. Τέλος, τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα και τα άτομα θα χρειαστεί να βρουν δημιουργικές μεθόδους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην αύξηση του χρόνου μετά την αποχώρηση από την εργασία.
Ισορροπία αγροτικών–αστικών περιοχών
Η ολοένα μεγαλύτερη αστική ανάπτυξη δημιουργεί αυξανόμενη ζήτηση στις αγροτικές περιοχές για την προμήθεια τροφής και φυσικών πόρων, απειλώντας το περιβάλλον και διακυβεύοντας το μέλλον τους. Ισορροπία μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών σημαίνει σύσφιξη των οικονομικών και κοινωνικών δεσμών ανάμεσα σε αυτές. Για να επιτευχθεί, πρέπει να περιοριστεί η ανεξέλεγκτη επέκταση των πόλεων και να προσφερθούν στην επαρχία ευκαιρίες απασχόλησης σε κλάδους πλην του γεωργικού. Χρειάζεται να δοθεί έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές, να βελτιωθεί η πρόσβαση στις υπηρεσίες παιδείας και υγείας, να ενισχυθεί η ψηφιακή συνδεσιμότητα και να μειωθεί η αστυφιλία.
Ψηφιακά γηγενής κοινωνία
Ψηφιακά γηγενείς θεωρούνται οι γενιές που έχουν περάσει όλη τη ζωή τους στους υπολογιστές, τις ψηφιακές συσκευές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός τους, θα ασκούν ολοένα μεγαλύτερη επίδραση στα κοινωνικά πρότυπα, το πολιτικό τοπίο και τις καταναλωτικές προτιμήσεις. Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε διάφορες πτυχές της ζωής θα συνεχιστεί, με επιπτώσεις στην παιδεία, την επικοινωνία και την ψυχαγωγία.
Πώς να λάβετε υπόψη τις μεγατάσεις των χρηματοοικονομικών κατά τον οικονομικό σχεδιασμό σας
Οι μεταβολές και οι μετασχηματισμοί που προκύπτουν από τις παραπάνω μεγατάσεις των χρηματοοικονομικών ίσως επηρεάσουν τις οικονομικές προτεραιότητες και τους στόχους σας. Αν ενημερώνεστε για αυτές, αλλά και άλλες εξελίξεις, μπορείτε να προετοιμαστείτε καλύτερα και να προσαρμόζετε κατάλληλα τις αποφάσεις σας.
Παρακάτω ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους οι χρηματοοικονομικές μεγατάσεις ενδέχεται να επηρεάσουν τα χρηματοοικονομικά σας σχέδια. Σημειώστε ότι κάθε απόφαση σχεδιασμού και επένδυσης πρέπει να αξιολογείται προσεκτικά με την υποστήριξη επαγγελματία συμβούλου.
- Περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση: Γνωστή διεθνώς με το ακρωνύμιο «ESG», η έννοια αναφέρεται σε ένα σύνολο προτύπων που μετρούν τον αντίκτυπο μιας εταιρείας στην κοινωνία και το περιβάλλον και τον βαθμό λογοδοσίας για τις πράξεις της. Η αυξανόμενη ευαισθησία για την κλιματική αλλαγή ίσως σας παρακινήσει να δώσετε προτεραιότητα στα πρότυπα του ESG όταν εξετάζετε σε ποιες επιχειρήσεις να επενδύσετε.
- Κατανομή περιουσιακών στοιχείων: Αυτή η έννοια αναφέρεται στο ποσοστό μετοχών, ομολόγων και μετρητών στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο ενός ατόμου, Με απλά λόγια, τα ομόλογα επιτρέπουν να δανείσετε μια εταιρεία ή ένα κράτος, ενώ οι μετοχές είναι κομμάτια ιδιοκτησίας μιας εταιρείας. Ίσως θελήσετε να αυξήσετε ή να μειώσετε την έκθεσή σας σε τίτλους μετοχικού κεφαλαίου ή ομόλογα, ανάλογα με το πού αναμένεται να σημειωθούν μεταβολές.
- Διαφοροποίηση: Ίσως θελήσετε να απλώσετε τις επενδύσεις σας σε διάφορους κλάδους, χώρες και βιομηχανίες, ανάλογα με το πόσο προβλέπεται να επηρεαστούν από τις μεγατάσεις.
- Εργασία για περισσότερο χρονικό διάστημα: Η ευέλικτη εργασία, ο γήρανση του πληθυσμού και η άνοδος του κόστους διαβίωσης σημαίνουν ότι ίσως χρειαστεί να παραμείνετε στο εργατικό δυναμικό για περισσότερο καιρό από όσο οι προηγούμενες γενιές. Ίσως επίσης δοκιμάσετε να βρείτε δημιουργικούς τρόπους χρηματοδότησης μιας μεγαλύτερης διάρκειας συνταξιοδότησης, με εργασία μειωμένου ωραρίου ή με παθητικό εισόδημα.
- Αυξημένες δαπάνες υγείας: Παρότι οι εξελίξεις στις υπηρεσίες υγείας και οι καινοτομίες στις ψηφιακές τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να μειώσουν το κόστος, η γηραιός πληθυσμός θα εξακολουθήσει να πιέζει οικονομικά τα συστήματα υγείας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις χώρες που βασίζονται σε δημόσιο σύστημα υγείας. Ίσως, λοιπόν, αποφασίσετε να προνοήσετε για τις αυξημένες δαπάνες υγείας κατά τη συνταξιοδότητή σας.
